Stillevens door Zeeuwse meesters uit de Gouden Eeuw

Stillevens zijn schilderijen waarop voorwerpen de hoofdrol spelen. Soms zitten ze vol symboliek, vaker zijn symbolische betekenissen minder belangrijk of zelfs geheel afwezig. Stillevens hebben uiteenlopende scenes als onderwerp en maakten deel uit van veel Zeeuwse collecties.

In de voormalige Raadzaal van het oude stadhuis van Zierikzee is een selectie van stillevens door Zeeuwse of enige tijd in Zeeland werkzame meesters bijeengebracht.

Etenswaren op een tafel vormen een geliefde voorstelling. Vissen, kreeften en krabben uit de Zeeuwse wateren worden regelmatig prominent afgebeeld, onder anderen door Cornelis Stangerus en Franchoys Ryckhals, die vooral bekend is van zijn boereninterieurs. Zuivere visstillevens komen echter nauwelijks voor. Laurens Craen is in Antwerpen enige tijd leerling van de beroemde stillevenschilder Jan Davidsz. de Heem, maar hij werkt vooral in Middelburg.

Keukenstukken zijn in Zeeland minder vaak geschilderd dan in Holland. Het hier getoonde exemplaar is van de hand van Cornelis Eversdijck uit Goes.
Jachtstillevens lijken in Zeeland vrij populair te zijn geweest, vooral voorstellingen van klein wild. De jacht is voorbehouden aan een selecte groep. Een jachtstilleven aan de muur kan de indruk wekken dat de eigenaar tot die groep behoort. Het getoonde werk van Philips Angel is geschilderd in zijn geboortestad Middelburg. Cornelis Lelienbergh uit Den Haag vestigt zich in 1666 in Zeeuws-Vlaanderen, waar het getoonde werk waarschijnlijk is ontstaan.

Ambrosius Bosschaert I staat in Middelburg aan de wieg van de Noord-Nederlandse schilderkunst van de bloemstillevens en geldt als een van de belangrijkste meesters op dit gebied. In 1614 verlaat hij Zeeland. Christoffel van den Berghe, van wie een subtiele studie wordt getoond, woont en werkt zijn leven lang in Middelburg.

Vanitasstillevens refereren aan de eindigheid van het leven. De afgebeelde voorwerpen symboliseren het onvermijdelijke verstrijken van de tijd en de ijdelheid van het aardse bestaan. De Antwerpenaar Hendrick Andriessen is waarschijnlijk slechts kort werkzaam in Zeeland. Adriaen Verdoel II komt uit Vlissingen en werkt in Middelburg. Adriaen Coorte is waarschijnlijk geboren in IJzendijke en werkt later in Vlissingen. 

Bij de tentoonstelling is een gelijknamige publicatie verschenen. De uitgave van WBooks telt 96 pagina’s en toont ruim 137 afbeeldingen. Het is verkrijgbaar in de boekhandel in heel Nederland en Vlaanderen en in de winkel van het Stadhuismuseum Zierikzee.
Prijs € 17,95, ISBN 9789462585126

Stillevens
tot en met 19 november 2023